مقدمه
بحث شبکه‌های گسترده (Wide Area Network یا WAN) امروزه یکی از موضوعات پرمخاطب در صنعت است. با پیشرفت تکنولوژی و ارتباطات، شبکه گسترده (WAN) به یک جزء حیاتی در بخش فناوری اطلاعات شرکت‌ها تبدیل شده است. داشتن یک دید جامع و کامل نسبت به شبکه بسیار با اهمیت بوده و بهبود شبکه گسترده (WAN) و یا پیاده‌سازی SD-WAN برای یک سازمان می‌تواند بسیار پیچیده باشد. در اینجا پیشگامان فناوری اطلاعات باید راه حلی را بیابند که نه تنها با اولویت‌های خودشان، بلکه با هدف و دستور کار شرکت‌ها همخوانی داشته باشد. حصول اطمینان از عملکرد شبکه به بهترین شکل ممکن و همچنین کاهش هزینه‌ها در شرایط حاکم، از نکات کلیدی است. در این مقاله می‌خواهیم شبکه گسترده (WAN)، انواع و مزایای استفاده از آن را بررسی کنیم.
شبکه گسترده چیست؟
شبکه گسترده (WAN) مجموعه‌ای از شبکه‌های محلی (LAN) است که به یکدیگر متصل شده‌اند تا یک شبکه پیوسته، معمولا خصوصی، را تشکیل دهند. در طول تاریخ سازمان‌ها برای ایجاد سایت‌های توزیع‌شده (distributed sites)، در موقعیت‌های جغرافیایی مختلف، و برقراری ارتباط موثر و خصوصی با یکدیگر از شبکه گسترده (WAN) استفاده می‌کردند. در ایجاد یک شبکه گسترده خصوصی، فناوری‌های زیادی دخیل هستند، ازجمله راهگزینی برچسب چندقرارداری (MPLS)، شبکه‌های خصوصی مجازی (VPN)، اترنت، وایرلس (سلولی) و اینترنت.
در سال‌های اخیر شبکه‌های گسترده بسیار فراگیر شده و هر روزه تکامل پیدا می‌کنند، به تازگی فناوری SD-WAN مورد استقبال کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات قرار گرفته‌است؛ چراکه علاوه بر ایمن بودن، بسیار کاربردی می‌باشد. در حقیقت امروز تعداد کمی از شبکه‌های WAN وجود دارند که از این فناوری استفاده نمی‌کنند. شبکه‌های گسترده مبتنی بر نرم‌افزار، همان‌طور که از نام آن مشخص است (software-defined wide-area networks) از نرم‌افزار برای کنترل اتصال، مدیریت و خدمات بین مراکز داده و شعبه‌های ریموت یا نمونه‌های ابری استفاده می‌کنند. شبکه‌های گسترده مبتنی بر نرم‌افزار یا همان SD-WAN سطح کنترل را از سطح داده جدا می‌کند.
کاربرد شبکه گسترده چیست؟
به بیانی ساده، هدف از شبکه گسترده، اتصال ایمن چندین سایت (مکان) با یکدیگر به منظور تبادل داده‌ها به صورت خصوصی است.
اگر اتصال WAN وجود نداشته باشد، سازمان در یک منطقه، محدود یا یک منطقه جغرافیایی خاص ایزوله می‌شود. شبکه محلی به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا در یک ساختمان فعالیت کنند، اما نمی‌توانند به مناطق خارجی (شهرهای مختلف یا حتی کشو‌رهای مختلف) گسترش یابند. اما شبکه گسترده (WAN) ناحیه جغرافیایی نسبتا وسیعی را پوشش می‌دهد، حتی از یک قاره به قاره‌ای دیگر.
همچنانکه سازمان‌ها رشد کرده و بین‌المللی می‌شوند، شبکه گسترده (WAN) به آنها اجازه می‌دهد تا بین شعب خود در نقاط مختلف ارتباط برقرار کرده و اطلاعات را به اشتراک بگذارند. با این حال شبکه گسترده به مخاطبان عمومی نیز خدمات زیادی ارائه می‌دهد. به عنوان مثال دانشجویان می‌توانند برای دسترسی به پایگاه داده‌های کتابخانه یا تحقیقات دانشگاهی از شبکه گسترده (WAN) استفاده کنند، در واقع مردم همه روزه برای ارتباطات، بانکداری، خرید و غیره به شبکه گسترده متکی هستند.
انواع اتصالات شبکه گسترده (WAN)
علیرغم اینکه IP-VPN سال‌ها گزینه‌ای ایدهآل برای بسیاری از مشاغل بوده و هست، اما گرایش به SD-WAN روز به روز در حال گسترش است. انتقال بین پلتفرم‌ها (transition between platforms) اغلب تحت تاثیر نیازهای در حال رشد، تغییرات در استراتژی ابری یا نیاز به دیده شدن بیشتر در شبکه اصلی (underlying network) انجام می‌شود. برای شرکت‌هایی که به دنبال یک استراژدی برای شبکه گسترده هستند، گزینه‌های متعددی وجود دارد، از انواع فناوری‌های موجود گرفته تا ارائهدهندگان آنها. انتخاب هوشمندانه، یافتن یک شریک استراتژیک و همکاری با آنها برای یافتن یک راه حل جامع برای مدیریت شبکه گسترده، با توجه به اولویت‌های کسب‌وکار است.
یک IP-VPN چندین شبکه محلی (LAN) را از طریق روترها و شبکه‌های خصوصی مجازی (VPN) به یکدیگر متصل می‌کند، که معمولاً برای اتصال سازمان‌ها، با چندین سایت یا با دفاتر متعدد، استفاده می‌شود و مدت‌هاست که فناوری مورد استفاده در زیرساخت‌های شبکه‌های فناوری اطلاعات، صدا و داده است. IP-VPN ها عمدتاً به پروتکل راهگزینی برچسب چندقرارداری (MPLS) متکی هستند که جریان ترافیک شبکه انعطاف‌پذیر و کارآمد را فراهم می‌کند.
اغلب فناوری‌های SD-WAN از یک شبکه همپوشان (overlay network) برای پیاده‌سازی استفاده می‌کنند که این امر موجب استقلال عمل در لایه انتقال می‌شود (transport-agnostic)؛ بدین معنا که دیگر برای ما اهمیتی ندارد که در لایه زیرین از MPLS استفاده می‌شود و یا اینکه فیبر، وایرلس یا LTE فناوری لایه فیزیکی ما باشد. در واقع یک نمای واحد و یکپارچه را، صرف نظر از اینکه انتقال داده به چه صورتی انجام گیرد، ایجاد می‌کند و سازمان‌ها را قادر می‌سازد تا تغییرات در لحظه (real time) را در تخصیص پهنای باند اعمال کنند و همچنین استفاده از آن بسیار مقرون به صرفه است. همچنین به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا تمام دفاتر و شعب خود را به یک شبکه مرکزی در فضای ابری متصل کنند، که باعث افزایش کنترل و انعطاف‌پذیری بیشتر می‌شود.
مزایای SD-WAN چیست؟
پیاده‌سازی SD-WAN برای سازمان‌ها مزایای بسیاری دارد. به طور معمول، این امکان را به شرکت می‌دهد که دید و کنترل بهتری بر روی نوع داده‌های تولید و استفاده شده در شبکه داشته باشد. از مزایای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
انعطاف‌پذیری بیشتر
انعطاف‌پذیری شبکه به توانایی شبکه در پشتیبانی از درخواست‌های جدید اشاره دارد که به عنوان مثال می‌تواند، تغییر در نیازمندی‌ها یا توزیع ترافیک جدید باشد. جداسازی داده‌های ارسال شده در شبکه، از برنامه‌های اتصال و جایگذاری (connectivity and overlay applications) شرکت‌ها را قادر می‌سازد تا اجزا جدید را با انعطاف‌پذیری بیشتری وارد هر قسمت از شبکه کنند که با هماهنگی مرکزی به وسیله سامانگر SD-WAN (SD-WAN orchestrator) ادغام شده است. این هماهنگی به‌روزرسانی قوانین در کل زیرساخت شبکه گسترده (WAN) و معرفی گزینه‌های اتصال (connectivity options) برای سایت‌ها یا خدمات ابری کاملا جدید را سریعتر و ساده‌تر می‌کند.
راندمان بالاتر
انواع اتصالات مختلف در شبکه قیمت‌های پایه متفاوتی دارد. درک اینکه چه نوع داده‌ای در شبکه دیده می‌شود، سازمان را قادر می‌سازد تا داده‌ها را از طریق مناسب‌ترین نوع اتصال هدایت کند. برای مثال داده‌های حیاتی یک سازمان ممکن است از طریق مسیرهایی با قابلیت اجازه دسترسی بالاتر و اتصال خصوصی سریعتر، هدایت شوند، که هزینه بیشتری نیز دارد. در حالی که داده‌هایی که اهمیت کمتری دارند، از مسیرهای ارزان‌تر هدایت شوند که اجازه دسترسی پایین‌تر و اتصال کندتری دارند.
قابلیت دسترسی بالاتر
براساس تجربه، اماکن تجاری در صورتی که یک شبکه گسترده (WAN) داشته باشند، احتمالا یک اتصال پشتیبان نیز برای سایت‌های مهم دارند، که هزینه این اتصالات خصوصی برای هر کدام از آنها نسبتا زیاد است. امروزه گزینه‌های اتصال متنوعی توسط سازمان‌ها استفاده می‌شود، از جمله پهنای باند (broadband) مورد استفاده مصرف‌کننده (consumer-grade)، اترنت با کابل فیبر نوری، فناوری‌های موبایلی (سلولی) و اترنت اختصاصی، که ظرفیت بالاتری دارد.
SD-WAN به سازمان این امکان را می‌دهد تا ترافیک را مطابق قوانین و اولویت‌ها هدایت کند، به صورتی که اگر یک اتصال از دسترس خارج یا اشباع شود، می‌توان ترافیک را به گزینه‌های بعدی اتصال، با توجه به اولویت داده‌ها، ارسال کرد و در ادامه زمانی که مسیر اصلی شبکه بازیابی می‌شود و یا سطح ترافیک کاهش می‌یابد، داده‌ها مجدد به گزینه اول اتصال، باز می‌گردد.
کنترل بهتر
با شناسایی برنامه‌ها و انواع مختلف ترافیک، SD-WAN قابلیت تصمیم‌گیری در مورد اولویت‌بندی (یک نوع نسبت به نوع دیگر) و نحوه رساندن داده‌ها به مقصد نهایی را، با توجه به قوانین سازمان، دارد. به عنوان مثال، ترافیک مورد نیاز یک کارمند برای دسترسی به یک سایت غیرکاری در زمان استراحت، می‌تواند به صورت مستقیم از طریق اینترنت به مقصد نهایی ارسال شود، و می‌توان این ترافیک را در مقایسه با سایر داده‌های حیاتی شرکت، از اولویت خارج کرد. در حالی که داده‌های تولید شده از طریق سنسورهای اینترنت اشیاء در تجهیزات تولیدی می‌توانند از طریق یک اتصال کاملا خصوصی به مرکز داده یا سرویس‌های ذخیره‌سازی ابری هدایت شوند.
توجه به تغییرات جهانی، الزامات و قوانین و همچنین چشم‌انداز شبکه ایدهآل از نظر سازمان، همگی شروع مهمی در راستای انتخاب یک شبکه گسترده (WAN) است. انتخاب و پیاده‌سازی یک شبکه گسترده مناسب و موثر می‌تواند کلید پیشرفت در آینده دیجیتالی باشد. در عین حال، انتخاب میان گزینه‌های متعدد در زمینه فناوری اطلاعات و ارائهدهندگان خدمات سخت و پیچیده است، اما یک کسب‌وکار حتما با یک انتخاب مناسب می‌تواند راه حلی پیدا کند تا هم در زمان حال و هم در آینده کارآمد باشد.
وقتی صحبت از WAN به میان می‌آید، هیچ مدل یکسانی وجود ندارد. مانند تمام الزامات فناوری، یک مورد تجاری خوب باید به وضوح با مزایای تجاری استفاده از شبکه گسترده و اجرای صحیح آن، آشنا شود.
جمع‌بندی
اهمیت وجود شبکه بر کسی پوشیده نیست. همه می‌دانیم که برای رشد و پیشرفت استفاده از یک سیستم یکپارچه جهت تبادل اطلاعات بسیار لازم و ضروری است. هر چه محدوده پوشش بزرگتر باشد ابعاد شبکه نیز بزرگتر است و از یک شبکه محلی یا LAN تبدیل به WAN می‌شود که حتی می‌تواند تبادل اطلاعات بین دو یا چند قاره را تسهیل کند. بنابراین با داشتن شناخت کافی از نحوه‌ی عملکرد شبکه قادر خواهیم بود تا بهترین و بیشتر میزان استفاده از ظرفیت‌های موجود را به عمل بیاوریم.
